Elektrikli Araçlar Sözlüğü
EV: Electric Vehicle, Elektrikli Araç
BEV: Battery Electric Vehicle, Sadece Pilli Elektrikli Araç
FCEV: Fuel Cell Electric Vehicle, Yakıt Hücreli Elektrikli Araç, yani hidrojenli olarak bilinen araçlar.
REX: Range Extender, Menzil Uzatıcı. Bazı elektrikli otomobillerde (mesela BMW i3) içten yanmalı bir motorun jeneratör görevi görerek pili şarj etmesi ile menzili uzatması sistemine verilen isim.
Charger: Araba tesisatında bulunan şarj aleti. Pillerde elektrik DC olarak saklanır ancak şebekelerde dağıtılan elektrik AC’dir. Dolayısıyla bataryaları doldurmak için bu akımı AC’den DC’ye çevirmeniz gerekir. Bu durumda da aracın chargerı ne kadar güç destekliyorsa o kadar hızlı şarj edebilirsiniz. Tabii DC istasyonlarda şarj etmiyorsanız.
BMS: Battery Management System, Batarya Yönetim Sistemi. Son derece hassas olan pillerin şarj edilirken ihtiyaç duyduğu akım ve voltajı, korumaları gereken sıcaklık değerlerini, kalan şarj miktarını vs. pillere dair her şeyi kontrol eden sistem.
Inverter: Elektrikli araçların çoğu AC motor ile çalışır. Pillerde saklanan DC akım AC’ye çevrilerek motora verilir. Bu çevirmeyi yapan şey de inverterdir.
12V Akü: Bildiğimiz otomobil aküsü. Elektrikli araçların yüksek voltajlı, sürüşü sağlayan sistemlerinin dışında farlar, silecekler, radyo vb. elektrikli ekipman için düşük voltajlı sisteme ihtiyaçları vardır. Piyasada bulunan neredeyse bütün otomobil alt sistem parçaları 12V akü ile çalıştığı için bu akü tercih edilir.
DC-DC Inverter: Elektrikli araçların yüksek voltajlı, sürüşe olana veren sistemlerinin dışında farlar, silecekler, radyo vb. elektrikli ekipman için düşük voltajlı sisteme ihtiyaçları vardır. Piyasada bulunan neredeyse bütün otomobil alt sistem parçaları 12V akü ile çalıştığı için bu değer tercih edilir. Ancak normal araçlarda silindirlerin hareketini akümülötör ile elektriğe çevirip 12V aküyü dolduran sistem yerine 350-400V arası değişen bataryadan 12V akü doldurulmalıdır. DC-DC Inverter işte bu noktada 400V gerilimi 12V’a indirerek 12V aküyü boşaldıkça doldurur.
EVSE: Electric Vehicle Servicing Equipment. Elektrikli araçlar elektrik olan her yerde şarj olabilirler. Ancak bu şarj istasyonu olarak da bilinen EVSE’ler arabaya giden akımı kontrol edip, araç ile sinyallemeyi yapıp gerekli akımı sağlar, kaçak akıma karşı korur ve bağlantı kurulmadan akım verilmesini engeller. Aslında bir güvenlik özelliği olsa da EVSE olmadan şarj etmek mümkün değildir. Neyse ki istasyonlar dışında kendinden EVSE’li kablolar da mevcuttur ve bu şekilde her yerde elektrikli araçlarımızı şarj edebiliriz.
UMC: Universal Mobile Connector. Tesla Model S ve Model X ile standart gelen, kendinden EVSE’li Tesla şarj kablosu. Elektriği sağlayan ucu yine araç ile gelen adaptörler ile değişerek normal priz, trifaz priz, monofaz 32A mavi prizlerde şarj olabilir. Ancak maksimum 11kW güçte şarja izin verir.
HPWC: High Powered Wall Charger. Tesla’nın ev ve iş yerleri için sattığı EVSE, halk arasında adı ile şarj istasyonu. Duvara monte şık bir cihaz olup benzin pompası gibi kendinden kabloludur. UMC’nin aksine 22kW’a kadar şarj sağlayabilir, tabii aracınızın charger’ı destekliyorsa.1)
Tip 2, Menekkes, Tip 2 Mod 3: Birkaç farklı isimle karşılaşabilirsiniz bu kablo/priz tipi ile; Menekkes, Tip 2, Tip 2 Mod 3…Avrupa ve Türkiye standartı olan elektrikli araç şarj prizidir bu. AC olarak tek faz 3kW’tan trifaz 43kW’a kadar şarja imkan tanır. DC olarak da 100kW’a kadar CCS ile birlikte şarj imkanı sağlar.
J1772: Tip 1 elektrikli araç şarj prizi. Amerika kıtasındaki elektrikli araçlarda kullanılmakta olup tek fazdan şarj imkanı sağlar.
ChaDeMo: Asya kıtasından çıkma DC hızlı şarj protokolü.
CCS: Combo DC şarj protokolü. AC akım ile DC akımı birleştirir. Normal elektrikli araç prizinin altına iki adet DC pin eklenmesi ile yüksek hızda DC şarja imkan sağlanır.
Supercharger: Tesla’nın kendi DC şarj protokolü. En yakın rakibinden fersah fersah ileride olup 135kW DC güç destekler.
Volt: Elektrik gerilimi, potansiyeli. Türkiye’de evlerde 220V olup Amerika’da 110V’tur.
Amper: Elektrik akımı. Kablodan geçen elektron miktarı.
kW: Elektrik gücü, işi yapan toplam güç miktarı. Volt x Amper ile bulunur. Misal; 220V, 16A = 3.5kW.
kWh: Elektrik enerjisi. kW’ın saate bağlı fonksiyonu aslında. Misal; 2kW güç 1 saat uyguladınız: 2kWh enerji harcadınız. 4kW güç yarım saat uyguladıniz; yine 2kWh güç. Elektrikli araçların tüketim değerleri de kWh/100km cinsinden, Wh2)/km cinsinden ya da km/kWh cinsinden verilir. Misal batarya kapasiteniz 50kWh, 200Wh/km tüketim değeri ile ya da 20kWh/100km değeri ile 250km yol kat edebilirsiniz. Ya da aynı şekilde tüketim değeriniz 5km/kWh ise 1kWh ile 5 km gidebiliyorsunuz yani 1000/5=200Wh/km.
